De Europese constellatie van satellieten voor de samenstelling van de atmosfeer
Namens het aardobservatieprogramma Copernicus van de Europese Commissie implementeren ESA en EUMETSAT een constellatie van satellietinstrumenten van de nieuwste generatie voor de monitoring van atmosferische componenten die relevant zijn voor de luchtkwaliteit, klimaatverandering, de stratosferische ozonlaag en milieurisico’s: O₃, NO₂, SO₂, HCHO, CHOCHO, CO2, CO, CH₄, wolken, aërosols...
Deze Copernicus-missies (met name de Sentinel-5p, -4, -5 en CO2M-serie) zullen worden aangevuld met profielmetingen met hoge verticale resolutie met de ALTIUS limb imager van ESA/BELSPO, en met thermische infraroodcapaciteiten met de IASI-NG van EUMETSAT (zie figuur 1).
Als onderdeel van het grondsegment van deze satellietconstellatie ontwikkelt het BIRA validatiesystemen en operationele diensten voor de noodzakelijke kwaliteitsbeoordeling van de satellietgegevens, de interoperabiliteit van de verschillende sounders en een vroegtijdige waarschuwing voor anomalieën.
Vijfde verjaardag van de operationele validatiedienst voor TROPOMI
Sinds de lancering in 2017 is het Sentinel-5p TROPOspheric Monitoring Instrument (TROPOMI) de pionier van de opkomende constellatie van Sentinels om de samenstelling van de atmosfeer op te volgen.
In het kader van de ESA/Copernicus Atmospheric Missions Performance Cluster, levert de Sentinel-5p Validation Data Analysis Facility (VDAF, zie figuur 2), ondergebracht bij het BIRA, operationele diensten die nodig zijn om routinematig de kwaliteit en de geschiktheid te controleren van de TROPOMI-gegevens die worden verkregen voor de Copernicus-diensten voor atmosfeermonitoring (CAMS) en klimaatverandering (C3S).
De Sentinel-5p VDAF bouwt voort op een lange traditie van ESA- en EUMETSAT-validatieactiviteiten en zorgt voor aanzienlijke vooruitgang op het gebied van operationaliteit, standaardisering en capaciteiten.
Copernicus Cal/Val Solution
In 2020-2022 coördineerde het BIRA het atmosfeerthema van het door de EU gesponsorde adviesbureau Copernicus Cal/Val Solution (CCVS), dat is opgezet om een holistische oplossing te definiëren voor de kalibratie en validatie van alle Copernicus Sentinel-missies.
Het team stelde tekortkomingen vast in de huidige validatieactiviteiten met betrekking tot de beschikbaarheid van validatie-eisen, validatienormen, fiduciaire referentiemetingen, gegevensdistributiediensten en de berekening van onzekerheden.
Daarbij hoorde ook de voorgestelde routekaart om een duurzame oplossing in te voeren in een gefaseerde aanpak. Verschillende van de CCVS-aanbevelingen worden nu behandeld in studies, ter voorbereiding van de komende CO2M- en Sentinel-4 en -5-missies, en van de ALTIUS-limb profiler.
