Digit-04: Een duik in BIRA-geschiedenis

Ondersteunende diensten
In het kader van het federale Digit-04-project digitaliseert de communicatieafdeling al het beeldmateriaal dat is geërfd van de generaties wetenschappers die sinds het prille begin bij het Instituut hebben gewerkt. Meer dan 4100 foto's en dia's van wetenschappelijke missies en instrumenten uit het verleden - van de jaren 1960 tot het begin van de jaren 2000 - werden gerecupereerd, gecatalogiseerd en gescand om zowel het wetenschappelijke als het menselijke erfgoed te vrijwaren tegen verlies of beschadiging, en met de bedoeling het in de toekomst ter beschikking te stellen van het publiek.

Belgisch wetenschappelijk en cultureel erfgoed

Het DIGIT-04 programma is een project van het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) dat als doel heeft de digitalisering te ondersteunen van het aanzienlijke erfgoedpatrimonium van België, dat zich in de federale musea, bibliotheken, onderzoeksinstellingen en archieven bevindt. Deze verzameling kunstwerken, natuurwetenschappelijke artefacten, historische foto's en documenten, verouderde gegevensdragers en audiovisueel materiaal, enz. zijn kwetsbaar voor het verstrijken van de tijd of de evolutie van de technologie. Digitalisering is de meest doeltreffende manier om ervoor te zorgen dat de kostbare kennis die zij bevatten en de geschiedenis die zij vertegenwoordigen nooit verloren gaan.

Jef Craenen Cavente experiment balloon
Item 3265: Gedurende vele decennia hebben de wetenschappers en ingenieurs van het BIRA atmosferische metingen verricht met stratosferische ballonnen, gebruik makend van een lanceerplaats van CNES in Aire-sur-l'Adour, Frankrijk. De foto toont Jozef 'Jef' Craenen, voormalig werknemer van het BIRA, met de CAVENTE-proefneming (voor "camera, wind, temperatuur" in het Frans). Tijdens deze proefneming werden fotografische waarnemingen gedaan van de aerosollagen in de stratosfeer. Het werd een tiental keer gelanceerd tussen mei 1980 en oktober 1986, soms in combinatie met andere meetinstrumenten.

Digitale kopieën van de artefacten voorkomen ook dat de originelen moeten worden aangeraakt wanneer ze voor onderzoek of andere doeleinden worden gebruikt. Bovendien zal een digitale databank gemakkelijk toegankelijk zijn voor onderzoekers binnen en buiten België en voor het geïnteresseerde publiek.

De geschiedenis van de ruimtewetenschap bewaren

Bij het Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie bestaat de collectie artefacten uit foto's en video's in verschillende formaten, uit gegevens en analyses van ruimtemissies uit het verleden, uit publicaties en wetenschapscommunicatie over deze missies, maar ook uit onderdelen, vlucht- en testmodellen van instrumenten die gebruikt werden in ruimtemissies of stratosferische ballonvluchten.

stratospheric balloon Aire-sur-l-adour
Item 3956: Een stratosferische ballon en auxiliaire ballons stijgen op met de nuttige lading in Aire-sur-l’Adour (1998). Stratosferische ballonnen maken in-situ (directe) metingen van de atmosfeer mogelijk tot op zo’n 50 km hoogte.

In 2019 en 2020 zijn meer dan 4100 foto's en projectordia's verzameld en zorgvuldig geïnventariseerd en gedigitaliseerd. Ze bevatten zowel wetenschappelijke gegevens die door onze voorgangers zijn verzameld als foto's van de vele wetenschappelijke missies en conferenties die het BIRA in Europa, de Verenigde Staten en Rusland heeft ondernomen sinds de oprichting van het instituut door Marcel Nicolet in 1964.

Opendeurdagen Poolruimte Ukkel 1980s
Item 4245: Opendeurdagen op de Poolruimte in Ukkel (Koninklijke Sterrenwacht van België, Koninklijk Meteorologisch Instituut, Koninklijk Belgisch Instituut voor Ruimte-Aeronomie) in de jaren ‘80.
Gaston Kockarts controlekamer Johnson Space Center
Item 3171: Voormalig werknemer van het BIRA Gaston Kockarts (links, voor de computer) en het 017 team in de controlekamer van het Johnson Space Center in Houston, Texas, voor de Spacelab 1-missie. Dit was het eerste Spacelab-laboratorium in een baan om de aarde, gelanceerd aan boord van de Columbia-Space Shuttle in november 1983. Spacelab 1 was een gezamenlijke NASA/ESA-missie, bedoeld om aan te tonen dat het mogelijk was om geavanceerd wetenschappelijk onderzoek in de ruimte uit te voeren, wat uiteindelijk zou leiden tot de bouw van het Internationaal Ruimtestation.
ESA-operatoren Bob Chesson & Dirk Frimout
Item 3271: Bob Chesson (ESA) en voormalig BIRA-werknemer Dirk Frimout als ESA-operatoren in het Johnson Space Center in Houston, voor de Spacelab 1-vlucht (november 1983).