TROPOMI – het dagelijks in kaart brengen van atmosferische gassen met een ongeziene resolutie

Luchtkwaliteit
De TROPOMI-sensor aan boord van het Sentinel-5 Precursor-platform is het eerste satellietinstrument voor atmosferische compositie in de reeks Sentinel-missies, als onderdeel van het Europese programma voor aardobservatie, Copernicus. TROPOMI meet de dagelijkse atmosferische samenstelling (spoorgassen, wolken en aerosolen) op wereldschaal met een ruimtelijke resolutie van 3.5x7 km², ruim 10 keer gedetailleerder dan vorige ruimte-instrumenten. TROPOMI biedt cruciale informatie over de luchtkwaliteit, de ozonlaag, de klimaatverandering en natuurlijke gevaren zoals bosbranden en vulkaanuitbarstingen.

Met de steun van het Belgisch Wetenschapsbeleid (BELSPO) en het Europees Ruimtevaartagentschap (ESA) speelt de UV-visible DOAS-groep van het BIRA een sleutelrol in de productie, validatie en analyse van TROPOMI-gegevens. In het bijzonder is de groep verantwoordelijk (of medeverantwoordelijk) voor de ontwikkeling van de operationele algoritmen voor het achterhalen van de hoeveelheden van drie atmosferische bestanddelen:

  • formaldehyde (een indicator van biogene koolwaterstoffen en verontreiniging)
  • zwaveldioxide (van industriële processen en vulkanen)
  • de ozonlaag (de stratosferische laag die het leven van de aarde beschermt tegen ultraviolette straling)

Sinds de lancering van TROPOMI in oktober 2017 heeft de UV-visible DOAS-groep gewerkt aan de ontwikkeling en optimalisatie van de algoritmen, en de metingen van het eerste jaar geanalyseerd.

Naast de drie hierboven genoemde atmosferische soorten hebben we ook nieuwe resultaten verkregen voor glyoxaal, dat indirect wordt geproduceerd door vegetatie, branden en vervuiling. Figuur 1 toont kaarten van formaldehyde, ozon, glyoxaal en zwaveldioxide, verkregen met TROPOMI, die de hoge mate aan detail laten zien in de verspreiding van de atmosferische stoffen gemeten door dit instrument.

Beelden van Sentinel-5 Precursor TROPOMI tijdens het eerste jaar aan metingen van atmosferische bestanddelen
Figuur 2: Beelden van Sentinel-5 Precursor TROPOMI tijdens het eerste jaar aan metingen van atmosferische bestanddelen: formaldehyde (HCHO) en glyoxal (CHOCHO) als tracer voor koolwaterstofemissies, de ozonlaag (O3 – toont het ozongat) en zwaveldioxide (SO2) uitgestoten tijdens de vulkaanuitbarsting op Hawaii. © BIRA-IASB/DLR/ESA/EU.